جلوه معماری اصیل ایرانی
۱۳۹۵/۰۴/۲۰ تعداد بازدید: ۲۵۹۰۲
جلوه معماری اصیل ایرانی
آتبین محبّتی
استان کردستان به ویژه شهر سنندج قدمت فراوانی دارد. بازارهای این استان با حال و هوای تاریخ و گذشته شما را به خود میخوانند؛ بناهایی که بخشهایی از آنها در گذر زمان تخریب شده اند و با این حال هنوز اصل بناها پابرجاست و مردم این استان مایحتاج خود را از آنها تهیّه میکنند. در این یادداشت گشتی در مهمترین بازارهای کردستان میزنیم و با حال و هوای آنها آشنا میشویم.
بازار قدیمی سنندج
سنندج دارای دو بازار بزرگ و عمده است که یکی از آنها به بازار قدیمی شهرت دارد. محوّطة این بازار به شکل یک مستطیل بزرگ است و با بیشتر بازارهای ایرانی که به صورت خطّی شکل گرفته اند، تفاوت دارد. در وسط این بازار سراهای مختلفی قرار داشت که در اوایل حکومت پهلوی از بین رفت و بازار به دو بخش تقسیم شد. بخش شمالی خیابان را بازار سنندجی و قسمت جنوبی را بازار آصفمینامند. در حال حاضر از چهار دروازة قدیمی بازار سنندج، سه دروازه در مدخل ورودی قدیمی باقی مانده است.
بازار سرتپولة سنندج
یکی از بازارهای سنندج به نام بازار سرتپوله در محلّه ای به همین نام قرار دارد و از خیابان شهدا آغاز و به ابتدای بازار مستطیل شکل قدیمی متّصل میشود. بازار سرتپوله در مسیر راه قدیمی مریوان و سقّز به کردستان عراق که هنوز بقایای آن موجود است، شکل گرفته است. گذر اصلی بازار فاقد سقف و دارای حجره ها و مغازه هایی از حرفه های مختلف است. اگر چه امروزه این بازار از رونق گذشته برخوردار نیست، ولی همچنان پابرجاست.
بازار بیجار
بازار بیجار که احتمالاً در دورة قاجار ساخته شده، در مرکز شهر بیجار قرار دارد و شامل یک راسته طولانی شمالی- جنوبی، تیمچه ای به نام حاج شهباز و سرایی به نام سرای امیر تومان است. در حال حاضرتنها شانزده باب حجره از معماری قدیم بازار در دو طرف راسته اصلی باقی مانده و بقیّة حجره ها و راسته ها تغییر کرده است. به دلیل موقعّیت جغرافیایی بیجار، این بازار وسعت و گستردگی خاصّی پیدا کرده است.
تیمچة حاج شهباز که در ضلع شرقی بازار بیجار قرار گرفته، دارای یک فضای سرپوشیده است که حجره هایی در اطراف آن شکل گرفته است. سرای امیر تومان هم که در ضلع غربی بازار قرار گرفته، به علّت مجاورت با پارکی کوچک، از موقعیّت مناسبی برخوردار است و دارای یک حیاط مرکزی با حجره هایی در پیرامون است.
بازار قدیمی سقّز
از بازار اصلی و قدیمی شهر سقّز آثار زیادی بر جای نمانده است و تنها آثار به جای مانده شامل بقایای راسته های آن است که در طی چند دهة گذشته از نظر معماری دگرگون شده است. با توجّه به آثار به جای مانده از کاروان سرای «تاجوانشیر» در کنار این بازار، می توان به اهمیّت بازار سقّز در گذشته پی برد.