در شمارة پیشین که به شرح یادگارهای بر جای مانده در موزة آستان قدس رضوی اختصاص داشت، به طور مختصر ضمن ذکر تاریخچة موزه، از گنجینه­های چهار ساختمان کنونی آن یاد شد. گفتیم اگر کاشی کاری­ها و یادگارهای حرم حضرت رضا(ع) به قرن شش هجری باز می­گردد، اشیایی هم در موزه هست که به هزاره­های پیشین تعلّق دارد. چهار ساختمان موزه عبارتند از مرکزی، فرش، قرآن و نفایس (هر سه در صحن کوثر حرم رضوی) و موزة مردم شناسی در حمّام مهدی قلی بیگ. ساختمان جدید موزه که آخرین گسترش خود را در سال 92 داشته، حالا 14 گنجینه دارد. گنجینه های موجود در ساختمان مرکزی موزه عبارتند از: گنجینۀ حرم رضوی، گنجینۀ تمبر و اسکناس، گنجینۀ سکّه،گنجینۀ مدال،گنجینۀ ظروف، گنجینۀ نجوم و ساعت، گنجینۀ سلاح­های سرد و گرم، گنجینۀ هنرهای تجسّمی و گنجینۀ صدف و حلزون­های دریایی.

 

گنجینۀ تمبر و تاریخچة پستی دومین بخش تخصصی موزه های آستان قدس رضوی بود که در بهمن ماه سال 1369 افتتاح شد. تمبرها و دیگر اقلام پستی آن یکی از گنجینه­های شناخته شدة ایران هستند، امّا ویژگی خاصّ آن­ها این است که در این­جا همة اشیا  اهدایی هستند و این هدایا آن­قدر زیاد بوده که همه را نمی­توانسته­اند به دید عموم بگذارند. در فضای نمایشی 300 متری، صدها هزار قطعه تمبر و دیگر اقلام پستی از دورة قاجار تا دوران معاصر و از سرار جهان موجود است. تمبرها و دیگر آثار مربوط به تاریخچة پست، همچنین مدال­هایی از نمایشگاه­های منطقه­ای و بین المللی پست نیز که توسّط چند خیّر به آستان قدس اهدا شده، در این بخش است. برخی از نفیس­ترین آثار از این قرارند:

-         نخستین تمبرها با تصویر ناصرالدّین شاه و دیگر شاهان قاجار با نماد شیر و خورشید سری آلبرت بار (1245.خ).  ناصرالدّین شاه پس از سفر به پاریس، سفارش ساخت کلیشه­هایی با طرح ظریف شرقی و اعداد فارسی به آلبرت بار داد، امّا بنا به دلایلی مورد استفاده قرار نگرفت.

-          تمبرهای غیر رسمی منتشرشده توسّط انقلابیون و عوامل مخالف دولت در دورة قاجار، شامل تمبرهای لار، تمبرهای موقّتی مشهد معروف به تمبرهای «ویکتورکاستین»( مستشاری بلژیکی که در دوران مظفرالدّین شاه به مشهد آمد و در سال 1281 به بهانة نبود تمبر، خود اقدام به چاپ تمبر کرد و البتّه به همین سبب معزول شد) و تمبرهای پست انقلابی ایران در گیلان معروف به تمبرهای میرزاکوچک خان جنگلی(1299.خ با تصویری از کاوة آهنگر).

-         مجموعة تاریخچة پستی ایران شامل پاکت نامه_­های بدون تمبر و تمبردار دوره­های قاجار و پهلوی، پاکت نامه­­های سانسورشده، ورقه­های پستی یا کارت پستال (کارت پستال پرسانا 1257.خ نخستین کارت­های پستی ایرانی هستند)، پاکت­های مهر روز، تلگراف و ... .

-          نخستین تمبر پستی جهان معروف به «پنی سیاه» (1840.م)، نیمرخ ملکه ویکتوریا است با پس زمینة سیاه و قیمت یک پنی. به همین دلیل به پنی سیاه معروف شده است. نکتة حائز اهمیّت در تمبرهای انگلیس این است که چون اوّلین تمبرهای جهان هستند، بدون درج نام کشور چاپ می­شوند؛ امتیازی که به این کشور تعلّق دارد.

-         نخستین پاکت پستی جهان موسوم به یک پنی مالردی که در سال 1840.م در انگلستان تولید شد.

 

گنجینة اسکناس از آن گنجینه­هایی است که همه دوست دارند داشته باشند! این بخش همزمان با گنجینة تمبر افتتاح شد و از میان ده­ها هزار قطعه اسکناس تاریخی اهدایی، گزینشی انجام شد تا این بخش از موزه شکل بگیرد. از دیگر اقدامات انجام شده می­توان به تفکیک علمی و تهیّة بروشورهای معرّفی و... اشاره کرد.

 برترین­های این مجموعه عبارتند از:

-         اسکناس یک تومانی دورة قاجار از سری دوم اسکناس­های چاپ شده در ایران است که فقط در یزد اعتبار داشته و این مسأله را  در سربرگ اسکناس عنوان کرده­­اند.

-         اسکناس­های سورشارژ شدة آلمانی در زمان جنگ جهانی اوّل (1298ش) که  برای کمک به انقلابیون ایرانی فرستاده شده است.

-         اسکناس 1000 ریالی بانک ملّی ایران که در دورة پهلوی اوّل چاپ شد.

-         اسکناس 10 میلیارد دلاری زیمباوه که در سال 2008 توسّط بانک مرکزی آن کشور منتشر شد و ارزش آن دو و نیم دلار است.

-         اسکناس 50 تومانی فرقة دموکرات آذربایجان در دورة بعد از جنگ جهانی دوم که به رهبری سیّد جعفر پیشه‏وری اعلام استقلال کرد.

-         اسکناس ده هزار ریالی بانک مرکزی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تصویر شاه را با عکسی از حرم رضوی جایگزین کردند.

-         نخستین اسکناس یک صد هزار ریالی جمهوری اسلامی با سریال 000000 1/1  در سال 1389.

 

 پس از افتتاح بخش تاریخ مشهد (تاریخ حرم رضوی) در سال 1378، مجموعه­ای از سکّه­های مربوط به دوران پیش و پس از اسلام و نیز مدال­های اهدایی شخصیت­هایی چون جهان پهلوان تختی به نمایش گذاشته شد، امّا سال بعد ضرورت تفکیک این دو بخش سبب شد که مجموعة سکّه­ها به گنجینه تمبر، تاریخچة پستی و اسکناس منتقل شود و در فضایی وسیع­تر به نمایش گذاشته شود. تقریباً تمامی سکّه­ها اهدایی هستند. همچنین در کنار نمایش سکّه­ها، اطّلاعات و مشاوره­های علمی هم به پژوهشگران و علاقه­مندان ارائه می­شود. از برترین نمونه­های سکّة موزه می­توان به این­ها اشاره کرد:

-  سکّه­های نقرة هخامنشیان که اوّلین سکّه­های ضرب شده در ایران هستند و متعلّق به دوران داریوش اوّل(حدود 500 ق.م).

-  تِترا دِراخم نقرة اسکندر کبیر( حدود 330 ق.م)

- دِراخم نقرة فرهاد پنجم اشکانی(2000 سال پیش)

-  سکّة نقرة نیم ابُل پیروز، هفدهمین پادشاه ساسانی(حدود 440 م)

-  درخم نقرة شیرویه، پسر خسرو پرویز

 

 از نمونه­های پس از اسلام نیز می­توان این موارد را نام برد:

-  درهم­های نقرة دوران ولایت عهدی امام رضا(ع) که در شهرهای مختلف قلمروی عبّاسیان ضرب شده­اند.

-  سکّه هایی مربوط به سلطان محمّد خدابنده (قرن 8 هجری)، زمانی که مذهب شیعة دوازده امامی را برگزید.

-  سکّة طلای مردآویج بن آل زیار (قرن 4 هجری)، حاکم بخش­های شمالی ایران.

-  درهم نقرة علی بن بویه (قرن 4 هجری) که در شیراز ضرب شده است.

-  سکّة مفتولی(لاری) مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی. این نوع سکّه­ها لوله شده هستند شبیه به سنجاق سر و چون اوّلین بار در لار ضرب شده­اند، به لاری مشهور شدند.

 

گنجینۀ مدال در اوایل پیروزی انقلاب با مدال‌های اهدایی مرحوم غلامرضا تختی در طبقة همکف موزة مرکزی شکل گرفت، امّا با اهدای مدال‌های دیگر توسّط ورزشکاران و نخبگان علمی و دلایلی که برای گنجینة سکّه­ها گفته شد، توسعة  این بخش ضرورت بیشتری یافت. در سال 1378 چیدمان تغییر یافت و گنجینه کاملاً تخصّصی شد. استقبال در اهدای مدال­ها به حدّی بود که گنجینة تخصّصی مدال در سال 1392 و در طبقة دوم موزة مرکزی با مساحتی در حدود 245 متر در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت. از شاخص­ترین مدال های اهدایی می­توان به این موارد اشاره کرد: مدال­‌های مرحوم جهان پهلوان تختی و پهلوان سوخته سرایی، توپ طلای بهترین بازیکن فوتبال آسیا 1996م، مدال­های المپیادهای علمی در رشته­های گوناگون و... .