محمد کوه خضری

سرپایانه (بر وزن سر مقاله!)

“ترمیــنال” یا همان “پایانه” به محلهایی در ابتدا و انتهای مسیر حمل و نقل به منظور بارگیری (و گاهی  اوقات حالگیری!) و تخلیه مسافر یا کالا اطلاق میشود. شاید همین اول کار از خود بپرسید چرا به ترمینال، پایانه میگویند و آغازه نمیگویند!؟ اتفاقا ما هم این سوال را از از خود پرسیدیم! بزنید قدش!

در این بخش شما را با تعدادی از معروفترین پایانههای جهان، اعم از زمینی، ریلی، هوایی (فرودگاه) آشنا خواهیم کرد و بالعکس شما را به آنها! بنابراین: ترمینالها بچهها! بچهها ترمینالها!

 

تاریخچه خارجی

اولین خط زیرزمینی برای جابجایی سریع با استفاده از موتور بخار در سال 1863 میلادی در لندن،  اولین خط آهن هوایی با استفاده از موتور بخار در سال 1868 میلادی در نیویورک، به کارگیری اولین اتوبوس موتوری در سال 1920 میلادی در آمریکا و شکل گیری اتوبوسرانی بین شهری در آمریکا از دهه اول قرن بیستم و به اوج رسیدن آن در دهه چهل. اولین فرودگاه را هم خودتان زحمت بکشید بروید یاد بگیرید! نه اینکه ما بلد نباشیمها، نه! صفحه جا ندارد!

تاریخچه داخلی

 ایـــده

تأسیس پایانههـــا در ایران به سبک ترمینالهای اروپایی 

اولین بار در سال 1328 داده شد و اولین پایانه مسافربری در تهران ترمینال خزانه (جنوب) و در حوالی میدان توپخانه احداث شد. قبل از آن هم گاراژها و قبلتر از آن کاروانسراها این وظیفه خطیر را عهده دار بودند!

 

پایانه اتوبوسرانی پورت اتوریتی (Port  Authority  Bus Terminal)

این پایانه در شهر نیویورک  امریکا ساخته شده و  در عین حال که عنوان پر ازدحامترین پایانه اتوبوس جهان را به خود اختصاص داده، نخستین ساختمان مرکز حمل و نقل زمینی نیویورک  نیز هست که در سال 1950 میلادی به بهره برداری رسیده است. این پایانه بزرگترین پایانه اتوبوس ایالت متحده امریکا هم هست.

در سال 1939، افزایش عبور و مرور اتوبوس های بین ایالتی، ازدحام وسیعی را در شهر نیویورک به وجود آورده بود. اتوبوس ها در هشت پایانه مجزا در میان شهر پراکنده بودند و این پایانه راه حل مناسبی جهت رفع مشکلات بود. در ضمن یکی از مشخصههای بارز این پایانه خفن این است که  کلیه شاگرد اتوبوسهای آن خارجی بوده و آدم را به زور سوار نمیکنند!

فرودگاه بین المللی پکن

ترمینال شماره سه فرودگاه بین الملی پکن پس از چهار سال  کار و هزینه سه و نیم میلیارد دلار (معادل 4-5 اختلاس بزرگ!) برای المپیک 2008 پکن افتتاح شد. این ترمینال که شبیه یک اژدها طراحی شده، دارای مساحت باور نکردنی(من که باور کردم البته!)  1،3 میلیون متر مربع است. این نخستین ساختمان در دنیا است که رکورد مساحت بالاتر از یک میلیون متر مربع را میشکند. بنابراین این ترمینال علاوه بر لقب بزرگترین ترمینال دنیا، نام بزرگترین فرودگاه جهان و بزرگترین ساختمان جهان را نیز به همراه دارد. در ضمن شما توجه بفرمایید این چینیها چه قدر بیکار تشریف دارند که چنین پروژه عظیمی را فقط ظرف مدت 4 سال میسازند! علّافها! 

در واقع  مساحت این ترمینال 17 درصد بیشتر از مساحت مجموع کل 5 ترمینال فرودگاه بین المللی لندن است. مثال دیگر، مقایسه آن با زمین ورزشگاه آزادی است که مساحت این ترمینال 170 برابر آن است.

به نظر میرسد چنین ترمینالی خود به تنهایی ارزش سفر کردن و دیدن را دارد، چه برسد به اینکه بخواهیم کشور چین را با آن همه دیدنیها ببینیم یا اینکه بخواهیم برویم جنسهای بنجل چینی وارد کنیم!

  

فرودگاه بین المللی هنگ کنگ (Hong Kong International Airport)

فرودگاه بین المللی هنگ کنگ یکی از پررفت و آمدترین، مهم ترین و بزرگترین فرودگاه های جهان به شمار میرود. این فرودگاه که به اختصار HKIA نامیده می شود، تا کنون چهار بار جایزه بهترین خدمات فرودگاهی را از اتحادیه بین المللی فرودگاه (ACI) دریافت نموده است.

این فرودگاه که در زبان محلی به چک لاپ کوک (Chek Lap Kok) معروف است، در جزیرهای به همین نام واقع شده است. این فرودگاه در سال ۱۹۹۸ افتتاح شد و در آن زمان لقب «بزرگترین فرودگاه جهان» را در اختیار خود داشت. این فرودگاه در نظرسنجی موسسه معتبر اسکای ترکس (Skytrax)،

در سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵، ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ و در سال ۲۰۱۱ بهترین فرودگاه جهان شناخته شد. طراحی این فرودگاه توسط شرکت پرآوازه نورمن فاســتر و شرکا (Foster and Partners)

صورت گرفته است که این شرکت هیـــچ ربطی به شرکت حاج حســـین ســوهانی و پســران (Haj Hossein and boys) ندارد! 

از مشخصه های بارز این فرودگاه میتوان به فضای وسیع ترمینال یک آن اشاره کرد. این ترمینال که در فضایی به وسعت ۸۴۶ هزار متر مربع واقع شده، از لحاظ وسعت سومین ترمینال مسافری بزرگ در جهان محسوب می شود. از مشخصههای غیر بارز این فرودگاه نیز نمیتوان به چیزی اشاره کرد!

  

گرند سنترال ترمینال

در منهتن نیویورک، این راه آهن بزرگترین راه آهن جهان است که در سال 1913 تجهیز و گسترش یافت. این راه آهن 44 سکوی قطار و 67 مسیر ریلی دارد و شلوغترین ایستگاه مرکزی قطار شهری نیویورک است. به نظر میرسد این مکان بهترین جای دنیا برای پله برقی سواری و فروش سوزن نخ کن و لواشک پذایرایی امریکایی باشد!

  

ژار دونورد

در پاریس فرانسه، یکی از پرترددترین راه آهنهای جهان که روزانه بیش از نیم میلیــون مســافر را جا به جا میکند. در سال 1864 این راه آهن راه اندازی شد و با افتتاح پلها و تونلهای اروپا، شمار سفرهایی که از این راه آهن انجام میشود، به 36 میلیون در هر سال افزایش یافته است.

 

ایستگاه قطار آتوچا

 از نظر مجله مردمی و نظر سنجی پیپل، زیباترین ایستگاه قطار دنیا در مادرید اسپانیا واقع شده و نامش Atocha است. این ایستگاه در سال 1851 ساخته شده و تا امروز نیز به کار خود ادامه میدهد. این خط ریل آهن، طولانی ترین ریل در سرتاسر اسپانیا بوده و از شهرهای زیادی عبور میکند. چیزی که این ایستگاه را خاص کرده است فضای 4000 متری است که به باغ گیاه شناسی اختصاص داده شده است که جان میدهد برای سیزده بدر! 

بیش از 7000 گیاه از 260 گونه مختلف در این باغچه نگهداری میشود. علاوه برگیاه، 22 گونه و نژاد مختلف ماهی و لاکپشت هم در این باغچه و حوضچههای آن زندگی میکنند. در واقع به نظر میرسد این ترمینال را به این منظور وسط این باغ ساختهاند که این ماهیها و لاک پشتها با تماشای آدمها حوصلهشان سر نرود!