ابو علی سینا نامی به بزرگی تمدّن ایران است؛ او از بخارای عهد سامانیان تا همدان عهد دیلمیان را طی کرد، آموخت و با کتبی که بر جای گذاشت، آموزاند تا اینکه در اکباتان آرام گرفت. از ترک و عرب و تاجیک همه بر این ادّعا هستند که بوعلی متعلّق به آن‌هاست؛ عکس روی بیست سامانی تاجیک‌ها، مجسّمه بزرگ حکیم در بخارای ازبکستان، مقالات غرّای عرب‌ها و آرامگاهش در همدان شاهد این مدّعاست. آرامگاه شیخ الرییس، زیارتگاه عالمان علوم گوناگون است.

خود او دربارة شرح زندگانی‌اش چنین می‏گوید: «پدرم عبدا... از مردم بلخ  بود و در روزگار نوح، پسر منصور سامانی به بخارا درآمد... و نام مادرم ستاره بود. من در ماه صفر سال 370 هجری قمری از مادر زاده شدم. نام مرا حسین گذاشتند...» در ده سالگی قرآن و ادب و فقه و بحث و جدل و منطق و هندسه و نجوم را از استادش آموخت و از آن پس به سراغ طب رفت. سپس فلسفه و الهیّات و مابعد الطّبیعه را آموخت تا 17 ساله شد. با مرگ پدر مجبور به ترک بخارا شد و به گرگانج خوارزم و پس از آن به گرگان و ری و قزوین و همدان و اصفهان رفت. در شعر و موسیقی تبحّر یافت و از دربار تا زندان را تجربه کرد. تا اینکه در همدان به سال428  در 57 سالگی درگذشت و در باغ یار شفیقش، «ابوسعید دخوک» به خاک سپرده شد.

آرامگاه او در ضلع غربی خیابان «ابوعلی» همدان که از مرکز شهر رو به جنوب و کمی مایل به غرب امتداد دارد، واقع است. این محل در آن روزگار، پشت باروی جنوبی همدان بوده و تا اواخر قرن سیزدهم هجری چهار طاق کوچک بر روی قبر قرار داشته است و چون به تدریج بر اثر فرسودگی رو به ویرانی می‌رفته، چند بار  برای مرمّت آن تلاش‌هایی شد تا اینکه در سال 1330 به مناسبت هزارمین سالروز تولّد ابوعلی سینا، انجمن آثار ملّی تصمیم به تجدید بنای آن گرفت.

طرح و نقشه بنا توسّط مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری قرنی که بوعلی سینا در آن می‏زیسته، از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار اسلامی، یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شد و با تلفیق دو سبک معماری ایران باستان و بعد از اسلام ساخته شد. این مجموعه بنا شامل عناصری مانند برج (الهام گرفته از برج گنبد قابوس)، باغچه‌های متأثّر از باغ‌های ایرانی، آب نماهای بر گرفته از حوض‏خانه‌های سنّتی است و نمایی با روکار سنگ‌های حجیم و خشن خارا دارد که با سنگ گرانیت کوهستان الوند آراسته شده و نمایانگر کاخ‌های باستانی ایرانیان است، امّا ستون‌های دوازده‌گانة آرامگاه تصویرگر 12 رشته علمی ا‏ست که ابوعلی سینا بر آن‌ها تسلّط داشته و تألیفاتی در هر کدام دارد.