ملیحه پژمان

محمود فرشچیان، متولّد ۱۳۰۸ هجری در اصفهان و استاد بلافصل نقّاشی و نگارگری جهان است. وی از دوران کودکی استعداد و علاقۀ خود را در زمینه نقّاشی نمایان کرد. خود استاد دراین باره می‌گوید: «۴ سالگی را خوب به یاد دارم. روی زمین می‌نشستم و نقش‌های قالی را روی کاغذ می‌کشیدم. پدرم هم از این وضعیّت راضی بود». پدر فرشچیان که نمایندۀ فرش اصفهان بود و آثار نفیس را خریداری و جمع‌آوری می‌کرد، با مشاهدۀ استعداد فرزندش، وی را به کارگاه نقّاشی استاد حاج میرزا آقا امامی برد. وی هنر قدیم و معاصر اروپا و امریکا را به خوبی مطالعه کرده و به عصر بین‌المللی هنر خو گرفته، در عین حال وفاداری خود را به نسبت هنر ایران حفظ کرده است. از مهمترین آثار هنری استاد فرشچیان می‌توان به آثاری همچون «عصر عاشورا، دو تابلوی ضامن آهو، پنجمین روز آفرینش، جنّت فردوس، طرّاحی ضریح امام رضا(ع)، طرّاحی ضریح امام حسین(ع) و ...» اشاره کرد. استاد محمود فرشچیان، هم‌اکنون در نیوجرسی آمریکا ساکن است و سفرهای دوره‌ای و فصلی به ایران دارد. علی‌رغم اینکه محلّ سکونت وی در خارج از ایران است، به گفتۀ خودش هیچ‌گاه از ایران دور نبوده، بلکه درحقیقت درآن‌جا مجالی را برای خلق آثارش فراهم نموده، چرا که در ایران به دلیل شرکت در مراسم‌ و جلسات متعدّد فرصتی برای نقّاشی باقی نمی‌ماند. گفتگوی ما هم در حال و هوایی متفاوت و طی تماس‌های متعدّد تلفنی با استاد شکل گرفت و این هنرمند شهیر ایران زمین از حال و هوای نوروز در آمریکا گفت. همراه ما باشید.

** هنر در ذات خود زیباست. خداوند متعال خالق همۀ زیبایی‌ها در جهان خلقت و ماوراست و این همه شور زیبایی تأثیر زیادی بر روحیّۀ انسان‌هایی که به دنبال هنرند، می‌‌گذارد. من هم از این قاعده مستثنی نیستم و در حقیقت باید بگویم در فرازهای زندگی هنری‌ام، همواره دلم را به خدا و اهل بیت(ع) سپرده‌ام. آنچه از محمود فرشچیان می‌بینید، زادۀ دست او نیست، بلکه عنایت خاصّ حضرت حق است که به این کمترین عرضه شده و امیدوارم که لایق باشم.

** من همۀ آثارم را در حال و هواهایی مختلف به تصویر کشیده‌ام. بنابراین هرکدام از آن‌ها حال خاصّی برایم دارند و نمی‌توانم از میان آن‌ها یکی را به عنوان بهترین انتخاب کنم، اما با طرّاحی ضریح سیّد الشّهدا(ع) حال دیگری داشتم.

** به نکته خوبی اشاره کردید، چرا که هر کجا که باشم، متعلّق به سرزمین بزرگ و کهنم، یعنی ایران زمین هستم. در فواصل و برنامه‌های مختلف به ایران می‌آیم و مدّتی می‌مانم  و بر می‌گردم. در نیوجرسی کلاس‌های هنری دارم؛ از کارگاه‌های آزاد بگیرید تا دانشگاه‌های عالی. بنابراین نمی‌توانم مدّتی طولانی در ایران بمانم، امّا هر بار هم که می‌آیم، حسّ خوبی دارم و سفرهایم برایم دلنشین می‌شوند.

** بله بسیار پیش آمده و من نوروزهایی را در آمریکا گذرانده‌ام.

** نوروز هرکجا که باشی، باز هم دلت با ایران است. نوروز رسم دیرین مهربانی است که با شکوفه زدن درختان و رویش دوبارۀ جوانه‌ها در زندگی همۀ ما ایرانی‌ها جاری می‌شود و این هم یک اتّفاق ویژه است که ما با جوان شدن طبیعت، دوباره متولّد می‌شویم و جشن می‌گیریم. جشن ما در نوروز در حقیقت جشن نو شدن و تولّد دوبارۀ فطرت‌هایمان است که در طول یک سال شاید دستخوش تغییرات و غبارهایی شده است. بهار طلیعۀ نوشدن برای همۀ ماست و این خیلی خیلی زیباست.

** ایرانی‌های مقیم نیوجرسی با هم بسیار دوست و مهربان هستند و در ایّام نوروز به دیدار هم می‌روند و تلاش می‌کنند فضایی متفاوت را در این روزها طرّاحی کنند که به زندگی ایران شباهت بیشتری داشته باشد. عیدی می‌دهند، درست مثل وقتی که ایران هستند و این عیدی دادن به معنی انتشار محبّت‌هاست؛ محبّت‌هایی که هرگز انتها ندارند و آدم‌ها هرگز طعم آن را فراموش نمی‌کنند. این‌جا هم دور هم جمع می‌شویم و این حسن ایرانی بودن است که هر کجای دنیا باشی، باز هم با سنّت‌هایت پیوند دیرینه داری.

** به چند سال پیش که طرّاحی ضریح امام رضا(ع) را در دست داشتم اختصاص دارد که در لحظۀ تحویل سال و ایّام نوروز، در حرم این امام مهربان بودم که لطفی خاص داشت و هرگز فراموش نمی‌کنم.

** نوروز رنگین کمان شورانگیز زیبایی است که به دست خالق بی همتا طرّاحی می‌شود و هر سال نو به نو شدن طبیعت نشان از اوج عظمت پروردگار دارد. رنگ‌های نوروز در هیچ تابلویی پیدا نمی‌شوند و آنچه در خلّاقیّت هنرمندان نقّاش دیده می‌شود، ملهم از زیبایی آفرینی‌های خداست. نوروز زیباست برای اینکه خدای مهربان زیباست و زیبایی را دوست دارد. نوروز، حقیقت بازگشت همه ما به سوی خداست، از این جهت که هر سال مردن و زنده شدن زمین را می‌بینیم و این برای ما درسی بزرگ است که قدر لحظات زندگی فانی را بیشتر بدانیم و تلاش ما این باشد که بندۀ خوبی برای خالق متعال باشیم.